Verminderde eetlust of misselijkheid? 9 tips die u hierbij kunnen helpen

We verzamelden hierover een aantal praktische tips van deskundigen voor u.

• Eet regelmatig kleine hoeveelheden verdeeld over de dag. Kies niet al te vette tussendoortjes want te vet eten remt de eetlust en vertraagt de vertering in de maag.
• Sla geen maaltijd over, ook al heeft u minder trek.
• Eet bij de warme maaltijd geen soep. Door de soep krijgt de maaltijd teveel volume.
• Eet op tijdstippen dat u minder misselijk bent. Zelfs ’s nachts als u wakker bent.
• Zorg dat u voldoende drinkt: minimaal 1,5 liter vocht per dag. Dit staat gelijk aan ongeveer 8 glazen of 12 kopjes. Alle vocht is goed: water, vruchtensap, limonade, melk, karnemelk, yoghurt, vla, soep, bouillon, koffie, thee.
• Eet gevarieerd: verandering van spijs doet eten. Zorg daarom voor variatie in de smaak van het eten (zoet-zuur), de temperatuur (warm-koud), structuur ( knapperig-zacht), de ingrediënten en de bereidingswijze (grillen, bakken, koken, stoven).

De gevolgen van de ziekte van Parkinson zorgen dat het kopen van eten, het koken en het opeten ervan een behoorlijke onderneming is. Hier volgen een aantal praktische voedingstips voor Parkinsonpatiënten die u kunnen helpen.

• • Plan uw maaltijden vooruit en maak een boodschappenlijst van alle benodigde ingrediënten.

• • Bedenk bij het plannen van uw menu’s hoe lang u in de keuken kunt staan zonder te moe te worden.

• • Kook een aantal extra porties, indien u voldoende energie heeft, en vries de extra porties in. Dat scheelt u weer een avond koken!

• • Diepvriesgroenten zijn net zo voedzaam en gezond als verse groenten. U hoeft ze alleen niet meer schoon te maken en te snijden, wat u energie bespaart.

• • Maak gebruik van handige hulpmiddelen, zoals speciaal bestek met extra grote, hoekige of verzwaarde handgreep.

• • Serveer warme dranken in een geïsoleerde beker om te voorkomen dat ze afkoelen. Tuitbekers voorkomen geknoei en helpen bij het drinken. Er zijn ook bekers verkrijgbaar met een uitsparing voor de neus of met twee oren.

• • Schenk bekers en kopjes niet te vol. Gebruik bijvoorbeeld een grote mok en schenk die halfvol. Een lang buigrietje kan handig zijn, net als een rietje voor warme drunken.

• • Verzwaarde kopjes kunnen trillingen tijdens het drinken helpen te voorkomen.

• • Serveer het eten op een hoger niveau. Zet het bord bijvoorbeeld op een doosje of een standaard: zo is het voedsel dichter bij de mond.

• • Plaats het bord op een rubberen onderzetter of antislipmatje om wegschuiven te voorkomen.

• • Gebruik een bord met opstaande randen zodat uw eten niet van het bord schuift.

• • Schaf eventueel een speciaal ‘warmhoudbord’ aan om te voorkomen dat uw eten te snel afkoelt.

• • Geef alle producten in de keuken een vaste plek, zet ze zo neer dat u ze met twee handen kunt pakken en plaats de spullen die u vaak nodig heeft vooraan.

• • Verspil geen onnodige krachten: werk zoveel mogelijk zittend, haal eventueel kastdeurtjes weg zodat u er met uw benen onder kan.

• • Zorg voor voldoende werkplek naast uw fornuis. Als het werkblad op dezelfde hoogte ligt, kunt u uw pannen schuiven in plaats van optillen.

• • Droge mond? Drink meer, neem vaker kleine slokjes water, zuig op een stukje ijs of gebruik een mondspray of mondspoeling. Ook op een snoepje zuigen of op kauwgom kauwen kan helpen
    om meer speeksel te produceren en een droge mond te verminderen. Zo activeert u tevens uw smaakpapillen en proeft u meer.

• • Rook niet of zo weinig mogelijk. Los van het feit dat het in alle opzichten slecht is voor uw algemene gezondheid, tast de nicotine uw smaakpapillen aan.

• • Blijf uit de buurt van zware parfums of andere heftige geuren: ook die beïnvloeden uw smaak en eetlust.

• • Medicijn kunnen uw reuk- en smaakvermogen beïnvloeden. Als dit u erg stoort, vraag dan uw arts of u eventueel andere medicatie kunt krijgen.

• • Zowel te pittige als qua temperatuur te hete gerechten zijn geen aanraders omdat ze uw smaakpapillen aantasten.

• • Afwisselen is belangrijk: eet dus niet elke dag hetzelfde. Maak gevarieerde weekmenu’s om uw zintuigen extra te prikkelen. En wissel ook tijdens het eten de smaken af (als uw eten niet door elkaar is gemengd), om vlees, vis, groente, rijst, aardappelen of saus apart te proeven.

• • Hyperactief of nerveus? Magnesium kan dit voorkomen. Het zit in onder meer pasta, rijst, schaaldieren, spinazie, venkel, chocolade en ananas.

• • Gezellig samen eten bevordert de eetlust. Ook al lijkt het praktischer om apart te eten: doe het toch samen!

• • Waak ervoor dat u en uw partner niet in een isolement raken. Veel mensen met Parkinson voelen zich ongemakkelijk om in gezelschap te eten en te drinken. Eenzaamheid is echter veel erger dan die paar ongemakkelijke momenten. En vriendschappen en communicatie in stand houden is eenvoudiger dan ze opnieuw opbouwen. Nodig dus vooral mensen uit en neem uitnodigingen van anderen aan.

• • Ga vooral af en toe uit eten. U kunt (laten) vragen of uw vlees en/of groenten door de kok voorgesneden kunnen worden. Of ze kunnen uw soep in een soepkom serveren zodat u deze kunt drinken. En u kunt eventueel eigen bestek meenemen. Het belangrijkste is dat u geniet!

Het klassieke medicijn levodopa dat klachten vermindert bij Parkinson kan zonder probleem bij de eerste symptomen van de ziekte worden gebruikt. Dit heeft geen negatieve gevolgen voor de patiënt op de lange termijn. Een bijna zeven jaar durend onderzoek onder leiding van Amsterdam UMC heeft aangetoond dat artsen niet terughoudend hoeven te zijn bij het voorschrijven van het middel. Een publicatie hierover verschijnt vandaag in de New England Journal of Medicine.

Onderzoeksleider hoogleraar Neurologische Bewegingsstoornissen Rob de Bie is verheugd over de uitkomst van de studie naar levodopa, het meest voorgeschreven middel voor Parkinson. Naar de langetermijneffecten van het medicijn was nog niet veel onderzoek gedaan, hoewel het al bijna vijftig jaar wordt gebruikt.

Daardoor waren artsen terughoudend geworden bij het voorschrijven, vanwege twijfels dat snel beginnen met medicatie de ziekte zou kunnen verergeren of meer bijwerkingen kan veroorzaken. Patiënten kregen het middel pas als de klachten dusdanig werden dat ze problemen kregen in hun dagelijks functioneren, zoals moeite met aankleden. “Dit onderzoek laat zien dat dit niet nodig is. Ik heb ook mijn terughoudendheid laten varen. De uitkomst van deze studie heeft gevolgen voor de behandeling van de ziekte wereldwijd.”

Rond 2011 begon een experiment geleid vanuit Amsterdam. Ruim 400 patiënten die in de beginfase van hun ziekte waren, werden ingedeeld in twee groepen. De ene helft kreeg meteen levodopa, de andere helft kreeg een placebo (neppil). Na veertig weken kreeg iedereen het medicijn. De patiënten zijn vervolgens nog veertig weken gevolgd. Na tachtig weken reageerden de patiënten precies even goed op het medicijn.

“Kort gezegd maakt het voor de werking op de lange termijn en bijwerkingen niet uit als je eerder begint met voorschrijven van het medicijn”, zegt De Bie. “Dus als het nodig is, kun je vroeg beginnen met medicatie. Het voordeel hiervan is dat je de ziekte eerder kunt behandelen en zo de kwaliteit van leven in het begin van de ziekte verbetert.”

In Nederland zijn ongeveer vijftigduizend patiënten met de ziekte van Parkinson, een hersenziekte die gepaard gaat met traagheid, stijfheid en trillen. De aandoening wordt gekenmerkt door de afbraak van hersencellen die de neurotransmitter (boodschapperstof) dopamine produceren in de substantia nigra (de zwarte kernen) van de hersenen. Na verloop van tijd raken ook andere delen van de hersenen aangedaan. De oorzaak van de aandoening is grotendeels onbekend. Levodopa vult het tekort aan dopamine in de hersenen aan dat door Parkinson ontstaat. Het geneest de ziekte niet, het vermindert wel de symptomen.

Aan deze studie hebben patiënten meegedaan afkomstig uit vijftig Nederlandse ziekenhuizen. Op de website leapamc.nl is meer te vinden over de opzet van de studie. Het onderzoek is mogelijk gemaakt met steun van ZonMw, , Stichting ParkinsonFonds, Stichting Parkinson Nederland en Parkinson Vereniging (patiëntenvereniging).

Met deze adviezen van Parkinsonfysiotherapeut Maarten Nijkrake(Radboudumc) blijft u goed in beweging!

Maarten ziet vooral patiënten met mobiliteit- en balansproblematiek. Ze hebben moeite met lopen, zich verplaatsen, opstaan uit een stoel, in en uit bed stappen, omdraaien in bed en ze vallen regelmatig. Hij heeft verschillende tips om dit soort dingen net wat makkelijker te doen. Zonder dat het fysiek te belastend is voor de patiënt of de partner of mantelzorger.

Tip 1: Stap voor stap, met aandacht

“Parkinson maakt gewoonlijk automatische bewegingen trager, kleiner en laat ze haperen. Hoe complexer de beweging, hoe eerder hiermee problemen ontstaan. Een truc voor de aansturing, zodat de beweging weer vanzelf gaat, is bewust bewegen.

De aandacht verhogen, stap voor stap bewust de beweging maken. Omdraaien in bed kun je in stukjes hakken zoals lettergrepen: knie buigen, billen optillen, knie laten vallen, romp mee, schouders mee. Dat lukt dan beter, zonder tijdsdruk.”

Tip 2: Strepen plakken, ritme aanhouden, bewust stappen

“De jeugd kan lopend een smartphone bedienen. Voor een Parkinsonpatiënt is dat een te complexe arm-handtaak: die staat stil, kan een taak tegelijk. Bij afwassen vergeet een Parkinsonpatiënt de aandacht voor zijn houding en verliest de balans of blijft als aan de grond genageld staan door freezing.

Een truc om beter te kunnen lopen, is gebruikmaken van een prikkel in de omgeving of een die je jezelf geeft. Ritmische cues helpen: een ritme aanhouden of lopen op muziek. Of strepen op de vloer plakken en bewust over een streep heen lopen. Vaak komen patiënten op asfalt niet vooruit, maar zijn ze via een zebrapad zó aan de overkant. ‘Stiekem’ op de passen van een partner lopen, gebruikmaken van het tegelpatroon op straat zijn ook goede trucs. Traplopen gaat vaak beter – mits een patiënt geen balansproblemen heeft – omdat je dan al bewuster stappen zet.”

Tip 3: Kies een vorm van beweging die aansluit bij uw persoonlijke interesse

“Het is voor mensen met Parkinson goed om zo actief mogelijk te bewegen. Nou voldoet de helft van de gezonde Nederlanders al niet aan de norm voor gezond bewegen. Bovendien gaan mensen door Parkinson in het algemeen ook minder bewegen.

Tai chi, de Chinese oorspronkelijke vechtkunst waarbij je de bewegingen langzaam en ontspannen moet uitvoeren, is heel goed. Wie echter niks heeft met de spirituele kant hiervan, kan beter fietsen. Kies dus voor een sport of bewegingsvorm die past bij uw persoonlijke interesse.”

Tip 4: Plan uw beweegmomenten en houd rekening met uw energieniveau

“Bewegen heeft een positief effect, maar veel patiënten zijn mentaal en fysiek vermoeid. Hun dagelijkse activiteiten, zoals werken en/of zorgen voor een gezin, kosten veel energie. Sporten/bewegen moet praktisch zijn: kijk waar dit in uw dagritme is in te passen. Leest u altijd om 10.00 uur de krant, pak uw beweegmoment dan daarvoor of daarna. Plannen is verstandig, anders schiet het er snel bij in.”

Tip 5: Maak kortere blokjes van intensieve beweegmomenten

“Vijf keer per week 30 minuten bewegen kan naarmate de ziekte vordert te intensief zijn. Maak er dan vijf keer een blokje van 10 minuten per dag van. Meerdere blokjes per dag mogen altijd. De ervaring is dat een fietsbeweging gemakkelijker gaat dan lopen, omdat passen kleiner en trager worden, gaan haperen. Tot ver in de ziekte kunnen patiënten pedalen ronddraaien. In verband met balansproblemen echter niet in het verkeer! Dan is een hometrainer of stoelfiets een optie.

Beweegt u wel intensief, zodat uw hartslag omhoog gaat. Doet u dat zeker vijf dagen per week; een keer per week fysiotherapie is niet voldoende. Tuinieren geldt wel als intensief bewegen, licht huishoudelijk werk zoals afwassen of strijken niet. Probeert u de beweging vooral uit wandelen, traplopen of fietsen te halen.

En doseer goed: bij iemand van 80 gaat Parkinson meestal sneller dan bij iemand van 65 jaar. Dat is niet beïnvloedbaar, bewegen daarentegen heeft u wél zelf in de hand.”